Aşırı Şişmanlıkta Cerrahi Tedavi

Sağlık Köşesi

Aşırı Şişmanlıkta Cerrahi Tedavi

                4.8.2014 tarihli Sağlık Köşesi’nde aşırı şişmanlıktan/obeziteden bahsetmiştik. Birçok okurumuz kendi vücut kitle indekslerini hesapladıklarını ve yayınlanan tabloyu kullanarak aşırı şişman olup olmadıklarına baktıklarını ifade ettiler.* Bugünkü Sağlık Köşesi’nde ise aşırı şişmanlık tedavisinde kullanılan cerrahi yöntemlerden olan laparoskopik sleeve gastrektomi, laparoskopik ayarlanabilir gastrik bant ve Roux-en-Y gastrik bypass’tan bahsedeceğiz.

                Eylül 2011’de Amerikan Cerrahlar Birliği (American College of Surgeons) laparoskopik gastrektominin morbiditesinin ve etkinliğinin bant ve bypass yöntemleri arasında olduğuna dair ilk raporunu yayınladı.** Bu çalışmada laparoskopik sleeve gastrektominin etkinlik ve güvenlik açısından diğer yöntemlerle karşılaştırıldığını ve söz konusu prospektif (ileriye dönük) çalışmanın Temmuz 2007-Eylül 2010 tarihleri arasında 109 hastaneden 28.616 hasta ile yapıldığını bildirdiler. Hastaların 30 günlük, 6 aylık ve 1 yıllık sonuçlarının (morbidite, mortalite, tekrar hastaneye yatış, operasyon tekrarı, vücut kitle indeksinde azalma) değerlendirildiğini belirttiler. Sonuç olarak vücut kitle indeksindeki azalmaya en çok sırasıyla açık veya kapalı yapılan Roux-en-Y gastrik bypass’ın, daha sonra laparoskopik sleeve gastrektominin ve laparoskopik gastrik bantın yol açtığını ilan ettiler. Ayrıca her üç cerrahi yöntemin de diabeti (şeker hastalığını), hipertansiyonu (tansiyon yüksekliğini), uyku apnesini (uykuda nefessiz kalmayı), hiperlipidemiyi (kan yağlarının fazlalığını) ve gastroözofagial reflü hastalığını azalttığını belirttiler.

                Ancak, Aralık 2013’te Cerrahi Yıllıkları Dergisi’nde (Annals of Surgery) “Obezite Cerrahisi  Sonrası Kolorektal Kanser Riski Artmaktadır” başlıklı makale yayınlandı.*** İsveç Karolinska Enstitüsü’nden Derogar ve arkadaşları 1980-2009 yılları arasında retrospektif (geriye dönük) kayıtlara dayalı kohort çalışmalarında obezite cerrahisi geçirmiş hastalarda uzun dönemde kolorektal kanser (bağırsak kanseri) gelişme riskini araştırdıklarını ve çalışmada takip edilen obezite cerrahisi geçirmemiş 62.016 hastanın 373’ünde(standartlaştırılmış insidans oranı SIR:1.26), obezite cerrrahisi geçirmiş 15.095 hastanın 70’inde(standartlaştırılmış insidans oranı SIR:2) kolorektal kanser saptandığını belirttiler. Bu sonuçlara göre obezite cerrahisinin zaman geçtikçe kolorektal kanser riskini arttırabileceğini iddia ettiler.  

                Amerikan Cerrahlar Birliği’nin çalışmasının sonuçları aşırı şişmanlık ameliyatlarının hastalara kilo verdirmesinin yanısıra hastaların diğer hastalıklarını da (diabet, hipertansiyon,uyku apnesi, hiperlipidemi, gastroözofagial reflü) tedavi etmesi açısından yüz güldürücüdür. Ancak, Derogar ve arkadaşlarının aşırı şişmanlık ameliyatlarının bağırsak kanseri riskini arttırabileceği yönündeki iddiaları da düşündürücüdür.

                Yukarıda bahsettiğimiz çalışmaların ve tartışmaların ışığında, Türkiye’de ve dünyada aşırı şişmanlık şikayeti olan insanların sayısı arttıkça, aşırı şişmanlığın kontrolü ve tedavisi için yapılan çalışmaların da giderek artacağı görülüyor. Aşırı şişmanlık tedavisi ile ilgili güncel yaklaşımlar ve tartışmalar hakkında okurlarımızı bilgilendirmeye devam edeceğiz.  

*Hatırlatma: “Kilogram cinsinden vücut ağırlığının metre cinsinden boy uzunluğunun karesine bölünmesinden (kg/m²) ortaya çıkan sayı vücut kitle indeksi olarak adlandırılıyor. Dünya Sağlık Örgütü vücut kitle indeksi 25’in üzerinde olanları şişman, vücut kitle indeksi 30 ve üstünde olanları ise aşırı şişman (obez) olarak kabul ediyor.” Soru: Siz de vücut kitle indeksinizi (kg/m²) hesapladınız mı?

**Matthew M. Hutter, MD, MPH, Bruce D. Schirmer, MD., Daniel B. Jones, MD., Clifford Y. Ko, MD., Mark E. Cohen, PhD., Ryan P. Merkow, MD., Ninh T. Nguyen, MD. First Report from the American College of Surgeons -- Bariatric Surgery Center Network: Laparoscopic Sleeve Gastrectomy has Morbidity and Effectiveness Positioned Between the Band and the Bypass. Ann Surg. Sep 2011; 254(3): 410–422.

***Derogar M, Hull MA, Kant P, Östlund M, Lu Y, Lagergren J. Increased risk of colorectal cancer after obesity surgery. Ann Surg. 2013 Dec;258(6):983-8.

Not: Yukarıdaki metin okurları bilgilendirme amacıyla yazılmış olup, herhangi bir hastalığı tedavi amacı içermemektedir. Okurların mutlaka doktorlarının tavsiyelerine uymaları ve yalnızca doktorlarının reçete ettikleri ilaçları kullanmaları önerilir.