Kalp ve Damar Hastalıkları

Kalp ve Damar Hastalıkları Riskini %80’den Fazla Azaltmak İçin Yöntemler

            Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) 2013 yılı verilerine göre kalp ve damar hastalıkları Türkiye’de ve dünyada ölümlerin başlıca sebebidir*. Birçok kardiyovasküler hastalık sigara içilmesi, sağlıksız beslenme, şişmanlık, fiziksel aktivitenin azlığı, yüksek kan basıncı, diyabet ve kan yağlarının yükselmesi nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Dünyada 2008 yılında 17.3 milyon kişi kardiyovasküler hastalıklardan ölürken, bu sayının 2030 yılında 23.3 milyona yükselmesi beklenmektedir. Böyle önemli bir sağlık sorununun önlenebilmesi ve tedavi edilebilmesi için bilim insanları çalışmalarını sürdürmektedir.

            Söz konusu bilim insanlarından Prof. Wald ve Prof. Law Temmuz 2003’te İngiliz Tıp Mecmuası’nda (British Medical Journal) bu konu ile ilgili bir makale yayımladılar**. İki bilim insanı kalp ve damar hastalıkları riskini %80’den fazla azaltacak bir yöntem geliştirdiklerini dünyaya ilan ettiler. Söz konusu iki bilim insanının cevabını bulmaya çalıştıkları soru şuydu: “Acaba her gün sadece bir kez alınacak  vitamin ve ilaç kombinasyonu ile  kalp ve damar hastalıklarının engellenmesi mümkün olur mu?”. Bu vitamin ve ilaç kombinasyonunun dozu öyle ayarlanmalıydı ki bu ilaçların insanlarda yan etkisi olmamalıydı. Aynı zamanda bu vitamin ve ilaç kombinasyonu, dört kardiyovasküler hastalık risk faktörünü de (düşük yoğunluklu lipoprotein kolesterol - LDL’yi, kan basıncını, kanda serum homosistein düzeyini ve trombosit fonksiyonlarını) azaltmalıydı. Bu sorunun cevabını bulabilmek için Wald ve Law bu konu ile ilgili yayınlanmış çalışmaları taradılar ve taradıkları çalışmaların sonuçlarını karşılaştırdılar. Özellikle, daha önce yayımlanan makalelerdeki tedavilerin iskemik kalp hastalıklarını, felç olma oranlarını azaltıp azaltmadıklarını ve insanların ömürlerini uzatıp uzatmadığını araştırdılar. Sonuç olarak ismini Polypill (Çoklu-Hap) koyduları bir ilaç ve vitamin birleşiminin kalp ve damar hastalıkları riskini %80’den fazla azalttığını iddia ettiler.

Polypill / Çoklu-Hap:

-Statin Grubundan Bir Kolesterol İlacı: Atorvastatin: günlük 10 mg veya Simvastatin: günlük 40 mg

-Kan Basıncını Düşüren Üç İlaç: Tiazid, Beta-Blokör ve ACE inhibitörü

-Folik Asit: 0.8 mg

-Aspirin: 75 mg

            Wald ve Law ilan ettikleri bu formülü 55 yaşından sonra kullananların üçte birinin iskemik kalp hastalığı olmadan ortalama 11 yıllık bir yaşam süresine kavuşacaklarını iddia ettiler. Söz konusu ilaç ve vitamin kombinasyonunun kalp damar hastalıkları olan bütün hastalar ve  sağlıklı olmasına rağmen 55 yaş üzerinde olan kişiler tarafından  kullanılmasının kalp krizini ve felci büyük ölçüde engelleyeceğini belirttiler.

            Bilim dünyasında bu makalenin sonuçlarını olumlu bulanların yanısıra bu iddialara itiraz edenler de oldu. Bu makaleye itiraz edenler, çalışmada kullanılan ilaçların ve vitaminlerin beraber kullanıldıklarında etkileşip etkileşmediklerine bakılmadığını ve söz konusu ilaç-vitamin kombinasyonlarının uzun dönem etkilerinin incelenmediğini iddia ettiler***. Bunun yanı sıra erkeklerde, kadınlarda ve farklı ırklarda bu ilaçların etkilerinin ayrı ayrı araştırılması gerektiğini belirttiler.

            Beş adet ilaç ve bir adet vitamin birleşiminden oluşan ve günde sadece bir kez alınan bir formülün kalp krizlerini ve felçleri yaklaşık %80 oranında engelleyebileceğini iddia eden bu makalenin yayımlanmasının ve yukarıda bahsedilen tartışmaların başlamasının üzerinden 11 sene geçti. Son olarak Ocak 2014’te  Wiley ve Fuster Global Sağlık Yıllıkları Mecmuası’nda “Kardiyovasküler Hastalıkların Engellenmesinde Çoklu-Hap Konsepti” başlıklı makaleyi yayınlayarak konuyu tekrar gündeme taşıdılar***. Yazarlar, kalp ve damar hastalıklarının dünyada çok yaygın olduğunu, kardiyovasküler hastalık riskini azaltabilecek bazı ilaç kombinasyonlarının piyasada mevcut olduğunu, ancak söz konusu ilaç kombinasyonları üzerindeki çalışmaların hala devam ettiğini belirttiler.

            Biz de Türkiye’de çok sık görülen kalp-damar hastalıklarının önlenmesi hakkındaki son gelişmeleri ve tartışmaları okurlarımızla paylaşmak istedik.

           

*Dünya Sağlık Örgütü, WHO, Tem. 2014 . (http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs317/en/)

**Wald NJ, Law MR.  Kardiyovasküler Hastalık Riskini %80’den Fazla Azaltmak İçin Bir Strateji, 2003. (A strategy to reduce cardiovascular disease by more than 80%. BMJ. 2003 Tem 28;326(7404):1419.)

***Shane Ellison. Kolesterol Düşürü İlaçlar Hakkında Saklanan Gerçekler, 2006. (Hidden Truth About Cholesterol – Lowering Drugs.)

****Wiley B, Fuster V. Kardiyovasküler Hastalıkların Engellenmesinde Polypill Kavramı, 2014.(The Concept of the Polypill in the Prevention of Cardiovascular Disease. Ann Glob Health. 2014 Ocak- Şubat;80(1):24-34.)

Not: Yukarıdaki metin okurları bilgilendirme amacıyla yazılmış olup, herhangi bir hastalığı tedavi amacı içermemektedir. Okurların mutlaka doktorlarının tavsiyelerine uymaları ve yalnızca doktorlarının reçete ettikleri ilaçları kullanmaları önerilir.