Antibiyotik Direnci

Antibiyotik Direnci

Bugünkü söyleşimizde Op. Dr. Mehmet Eren Yüksel ile antibiyotik direncinden bahsedeceğiz. 

SD: Mehmet Eren Hocam, antibiyotik direnci nedir?

MEY: Bakteri, virüs ve bazı parazitler gibi küçük canlıların (mikroorganizma) antibiyotik, antiviral (virüs ilacı) ve antimalaryal (sıtma ilacı) gibi ilaçlara karşı direnç geliştirmesidir.* 

SD: Antibiyotik direnci gelişirse ne olur?

MEY: Şu anda kullandığımız ilaçlar, uyguladığımız tedaviler bir işe yaramaz, bulaşıcı hastalıklar devam eder ve başkalarına yayılır. 

SD: O zaman antibiyotik direnci çok ciddi bir konu.

MEY: Evet, antibiyotik direnci bütün dünyayı ilgilendiren çok ciddi bir konu. Son yıllarda mikroplara karşı kullanılan (antimikrobiyal) ilaçlara karşı dirençli küçük canlı (mikroorganizma) sayısında artış var. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) uyarıyor: “Bir gün enfeksiyon hastalıkları (bulaşıcı hastalıklar) kontrol edilemeyecek hale gelebilir” diyor. **  Günümüzde ulaşım, ticaret ve turizm sayesinde, kolaylaştı. Bu sayede antibiyotiklere dirençli-hastalık yapan küçük canlılar da hızla dünyanın başka yerlerine yayılma imkanı buluyor.

SD: Antibiyotik direnci nasıl gelişiyor?

MEY: Antibiyotik direncini oluşturan en önemli sebep ilaçların yüksek veya düşük dozda yanlış kullanılması. Okurlarımız ilaçlarını mutlaka doktorlarının ve eczacılarının önerdikleri dozda zamanında almalılar. Aksi halde, ilaca karşı direnç geliştiren küçük canlılar (mikroorganizmalar) bunu bir sonraki kuşağa aktarıyorlar. Yani dirençli bir bakteriden oluşan diğer bir bakteri de ilaçlara karşı dirençli oluyor. 

SD: Hayvan yetiştiriciliğinde kullanılan ilaçların da antibiyotik direncine yol açtığı doğru mu?

MEY: Evet, doğru. Dünya Sağlık Örgütü bu konuya da özellikle dikkat çekiyor. *** Hayvan yetiştiriciliğinde (mesela tavuk gibi kümes hayvanları yetiştirilirken) hayvanların büyümesini arttırmak ve hastalıkları önlemek için tedavi edici dozların altında antibiyotikler kullanılıyor. Bu da insanlara bulaşabilen dirençli mikroorganizmaların oluşmasına yol açıyor. 

SD: Antibiyotik direncine karşı başka ne önlemler alınabilir?

MEY: Hastanede yatan insanlarda dirençli mikroorganizmalar tespit edilebiliyor. Bu yüzden hastanelerde enfeksiyonların engellenmesine ve kontrolüne büyük önem vermek gerekiyor. 

SD: Pekiyi, birgün bütün antibiyotiklere karşı direnç gelişirse ne olacak?

MEY: İşte hepimizin en çok korktuğu durum da bu. Şu anda mevcut olan antimikrobiyallerin etkisi giderek azalıyor. Bir anda yeni ilaçlar üretmek de zor. Mikroorganizmalara karşı etkili olabilecek yeni ilaçlar için yeni fikirler bulmak lazım. Bu da zahmetli ve zaman alan bir iş. 

SD: Bu durumda antibiyotik direncine karşı okurlarımıza tavsiyeniz ne olur? 

MEY: Bu konuda her zaman okurlarımıza ayrıntılı bilgi vermeye gönüllüyüz. Ancak, okurlarımızın da gelecek kuşakları düşünerek yapması gerekenler var. Okurlarımız ilaçlarını mutlaka doktorlarının verdikleri dozda ve zamanda kullanmalılar. Okurlarımız hastalıkları, ilaçları ve ilaçlarının kullanımı hakkında bilgi almak istediklerinde lütfen doktorlarına başvurmaktan çekinmesinler. Doktorları kendilerine konu ile ilgili bilgi vermekten mutluluk duyacaktır.    

*World Health Organization (WHO). Fact File. 10 Facts on Antimicrobial Resistance. Nisan 2014. (http://www.who.int/features/factfiles/antimicrobial_resistance/facts/en/)

** WHO. Fact File. 10 Facts on Antimicrobial Resistance. Nisan 2014. (http://www.who.int/features/factfiles/antimicrobial_resistance/facts/en/index1.html)

*** WHO. Fact File. 10 Facts on Antimicrobial Resistance. Nisan2014. (http://www.who.int/features/factfiles/antimicrobial_resistance/facts/en/index5.html)