20. Ulusal Yoğun Bakım Kongresi

 http://yogunbakim.org.tr/ulusalkongre2020/program.html

https://e-kongre.tybd2020.org/

YOĞUN BAKIMLARIMIZDA KALİTEYİ ARTTIRMAK İÇİN TÜRKÇE HATIRLATICI KELİMELERİN KULLANILMASI 

Mehmet Eren Yüksel, Taha Dirim, Seval İzdeş, Ahmet Gökhan Akdağ, Şerife Bektaş

Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi, Yoğun Bakım Bilim Dalı

GİRİŞ: Anımsatıcı kısaltmaların kullanılmasının, rutin yapılması gereken işlemlerin unutulmadan kesintisiz yapılmasını sağladığı bilinmektedir.¹ Vincent, 2005 yılında yoğun bakımda yatan hastalarda günde bir kez uygulandığında bakımın kalitesini arttıracak ilk kez FAST HUG (hızlı kucaklama) (Feeding: Beslenme, Analgesia: Analjezi, Sedation: Sedasyon, Thromboembolic prophylaxis: Tromboembolik profilaksi, Head-of-bed elevation: Yatak başının yükseltilmesi, stress Ulcer prevention: stres ülserinin engellenmesi, Glucose control: glukoz kontrolü) hatırlatıcısını kullanmanın öneminden bahsetmiştir². Daha sonra Vincent ve arkadaşları 2009 yılında yayınladıkları “Kritik hastalar FAST HUGS BID’e (günde iki kez hızlı kucaklamaya) ihtiyaç duyarlar” başlıklı makaleleri ile hatırlatıcı kısaltmalarını genişletmişlerdir (S BID: Spontaneous breathing trial: Spontan solunumun denenmesi, Bowel regimen: Bağırsak hareketleri,  Indwelling catheter removal: kalıcı kateterin çekilmesi, De-escalation of antibiotics: antibiyotiklerin azaltılması).³

YÖNTEM: FAST HUGS BID kısaltmasının hatırlanması, hem İngilizce olduğundan hem de indwelling ve deescalation gibi az bilinen İngilizce kelimeler içerdiği için zor olmaktadır. Yoğun bakımda kaliteyi arttırmak için kullanılması önerilen FAST HUGS BID hatırlatıcısı yerine “SEN BAK BU YAŞar” Türkçe hatırlatıcısını oluşturarak yoğun bakımda kolay hatırlanacak Türkçe hatırlatıcı kısaltmaların oluşturulmasına öncülük etmeyi amaçladık.  

BULGULAR: Bu Türkçe hatırlatıcı kısaltmada S: Sedasyon, E: Emboli profilaksisi, N: Nefes denemeleri, B: Bağırsak hareketleri, A: Antibiyotik ve diğer ilaçların azaltılması, K: Kateterin uzaklaştırılması, B: Başın yükseltilmesi, U: Ülser profilaksisi, Y: Yemek, A: Ağrı kontrolü ve Ş: Şeker kontrolünü hatırlatacaktır.

SONUÇ: İngilizce FAST HUGS BID kısaltması yerine, SEN BAK BU YAŞar Türkçe kısaltmasının daha iyi hatırlanacağını ve yoğun bakımlarımızda kaliteyi arttıracağını düşünüyoruz.

Anahtar Kelimeler: FAST HUGS BID, kalite, kateter, profilaksi, sedasyon, yoğun bakım

Kaynaklar:

1.   Radović T, Manzey D. The impact of a mnemonic acronym on learning and performing a procedural task and its resilience toward interruptions. Front Psychol. 2019;10:2522.

2.     Vincent JL. Give your patient a fast hug (at least) once a day. Crit Care Med. 2005;33:1225–9. 

3  Vincent WR 3rd, Hatton KW. Critically ill patients need “FAST HUGS BID” (an updated mnemonic). Crit Care Med. 2009;37:2326–7. 

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

İNTRAKRANİAL HEMORAJİ NEDENİYLE DEKOMPRESYON CERRAHİSİ UYGULANAN HASTALARDA BEYİN ÖLÜMÜ TANISINDA YASAL DÜZENLEMELER

Mehmet Eren Yüksel

Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi, Yoğun Bakım Bilim Dalı

 

GİRİŞ: İntrakranial hemoraji sonrası beyin sapının artan intrakranial basınç nedeniyle foramen magnumdan herniye olması ve intrakranial dolaşıma katkıda bulunan arteriyel ve venöz yapıların kompresyona sekonder oblitere olması nedeniyle görüntüleme yöntemleri ile intrakraniyal dolaşımın olmadığı gösterilebilir. İntrakranial dolaşımın olmadığı radyolojik olarak teyit edildikten sonra beyin ölümü tanısı konulabilmektedir. Ancak, intrakranial hemoraji sonrası dekompresyon cerrahisi uygulanan hastalarda kafatası kemiği parsiyel olarak uzaklaştırılırken intrakranial basınç artışına da engel olunmaktadır. İntrakranial basınç artışının olması durumunda ise beyin foramen magnumdan ziyade basıncın daha düşük olduğu cerrahi olarak kaldırılan bölgeye doğru herniye olmaktadır. Bu nedenle, arteriyel ve venöz yapılar foramen magnum hizasında kompresyona uğramadıklarından beyin ölümünden şüphelenilse bile, radyolojik olarak intrakranial dolaşımın devam ettiği görüldüğünden, resmi olarak beyin ölümünün ilanında tereddüt edilmektedir.

YÖNTEM: Söz konusu tereddütlerin giderilmesi için “Organ ve Doku Hizmetleri Yönetmeliği” incelenmiştir. İlgili yönetmeliğin “Beyin Ölümü Tanısı” başlığı altında (Ek-1) yer alan maddeler aşağıda belirtilmiştir: (6) Beyin ölümü tanısı konan vakalarda; a) Beyin ölümü tanısının konulduğu birinci nörolojik muayenedeki klinik tablonun; yeni doğanda (2 aydan küçük) 48 saat, 2 ay-1 yaş arası 24 saat, 1 yaş ve üzerindeki çocuklarda ve yetişkinlerde 12 saat ve anoksik beyin ölümlerinde 24 saat sonra yapılan ikinci nörolojik muayenede de değişmeden devam ettiği gözlenmelidir. b) Klinik beyin ölümü tanısı almış vakalarda, yeni doğan (2 aydan küçük) grubunda iki adet destekleyici test, 2 ay ve üzerindeki diğer vakalarda ise hekimler kurulunun uygun göreceği bir laboratuvar yöntemi ile beyin ölümü tanısı teyit edilir. c) Klinik olarak beyin ölümü tanısı konulan vakalar için beyin dolaşımını değerlendiren bir destekleyici test yapılmış ve yapılan bu test beyin ölümü ile uyumlu ise ikinci nörolojik muayene için beklemeye gerek kalmaz.¹

BULGULAR: Organ ve Doku Hizmetleri Yönetmeliği’nin Beyin Ölümü Tanısı başlığının 6. maddesinin b şıkkında yer alan “hekimler kurulunun uygun göreceği bir laboratuvar yöntemi ile beyin ölümü tanısı teyit edilir.” ibaresi muğlak bir ifadedir. Laboratuvar yöntemi ile kastedilenin bir kan testi mi olduğu yoksa radyolojik incelemelerin de laboratuvar testi kapsamında mı değerlendirilmesi gerektiği anlaşılamamaktadır. İntrakranial hemoraji nedeniyle dekompresyon cerrahisi uygulanan hastalarda beyin ölümü tanısı koymaya yardımcı olabilecek elektroensefalografi (EEG) gibi tetkiklerden bahsedilmemektedir.

SONUÇ: İntrakranial hemoraji nedeniyle dekompresyon cerrahisi uygulanan hastalarda, intrakranial dolaşım beyin ölümü gerçekleşse bile devam edebildiğinden, radyolojik olarak beyin ölümü tanısı konulmasında zorluklar yaşanmaktadır. Bu zorlukların giderilebilmesi için yasal düzenlemelere ihtiyaç vardır. Mevcut yönetmelikteki muğlak ifadeler detaylı ve anlaşılır hale getirilmelidir. Güncel teknolojik gelişmelere uygun olarak beyin ölümü tespitinde hangi incelemelerin kullanılması gerektiği (transkraniyal Doppler sonografi, EEG, kateter serebral anjiyografi, bilgisayarlı tomografi anjiyografi, manyetik rezonans spektroskopi gibi), herhangi bir tıbbi veya hukuki tereddüt alanı bırakılmadan, ilgili yönetmelikte belirtilmelidir.

Anahtar Kelimeler: Beyin ölümü, cerrahi, dekompresyon, intrakranial hemoraji, yönetmelik

Kaynak:

1. Organ ve doku nakli hizmetleri yönetmeliği. Beyin ölümü tanısı. Ek-1. Mevzuat bilgi sistemi. E-mevzuat. Resmî gazete tarihi: 01.02.2012. Resmî gazete sayısı: 28191

Link:https://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.15860&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=organ%20veLink:https://www.saglik.gov.tr/TR,10528/organ-ve-doku-nakli-hizmetleri-yonetmeligi.html